การแก้อมการลอการิทึมนั้นมีความยุ่งยากกว่าการแก้สมการลอการิทึมอยู่มาก เพราะขึ้นชื่อว่าอสมการแล้วมันต้องยากกว่าเดิมนิดหนึ่งแน่ มาดูขั้นตอนการแก้อสมการลอการิทึมกันครับว่าขั้นตอนนั้นมีอะไรบ้าง
1. จัดอสมการให้ทั้งสองข้างของอสมการมีฐานเท่ากัน
2. ปลดล็อกออก
2.1) เมื่อปลดล็อกออกแล้วต้องสลับเครื่องหมายเป็นเครื่องหมายตรงกันข้ามถ้าฐานของล็อกมีค่ามากกว่า 0 แต่น้อยกว่า 1 แต่ถ้าฐานของล็อกมากว่า 1 ไม่ต้องสลับเครื่องหมาย
เช่น
\(log_{\frac{1}{2}}x>log_{\frac{1}{2}}5\)
ปลดล็อกเครื่องหมายเปลี่ยน
\(x<5\) จากตอนแรกเครื่องหมายมากกว่า ปลดล็อกเสร็จสลับเครื่องหมายเป็นน้อยกว่า
แต่ถ้าฐานมากว่า 1 ไม่ต้องสลับเครื่องหมายนะ เช่น
\(log_{2}x>log_{2}5\)
\(x>5\)
3.แก้อสมการ
4.ตรวจคำตอบ จำเป็นต้องตรวจตำตอบเพราะตัวเลขหลังล็อกห้ามติดลบนะครับ
อ่านขั้นตอนแล้วอาจจะยังมองภาพไม่เห็นต้องดูอย่างประกอบ ไปดูตัวอย่างการแก้อสมการล็อกเลยครับ
ตัวอย่าง จงแก้อสมการต่อไปนี้
1. \(log_{4}(2x+1)>1\)
วิธีทำ ทำตอนขั้นตอนเลยครับ ขั้นตอนแรกคือทำฐานให้ทั้งสองฝั่งของอสมการเท่ากันก่อนคือ ทำให้ฐานเป็น 4
\(log_{4}(2x+1)>1\)
\(log_{4}(2x+1)>1log_{4}4\) อย่าลืมนะ \(log_{4}4=1\)
\(log_{4}(2x+1)>log_{4}4\) เมื่อฐานเท่ากันแล้วทำการปลดล็อกครับจะได้
\(2x+1>4\) ไม่ต้องสลับเครื่องหมายเพราะฐานเราคือ 4 มีค่ามากว่า 1 ต่อไปก็แก้อสมการธรรมดา
\(2x>4-1\)
\(x>\frac{3}{2}\)
\(x>3.5\) แต่ยังตอบไม่ได้นะครับ เราต้องไปตรวจสอบตัวนี้ด้วยครับ จากโจทย์เราจะเห็นอันนี้ \(log_{4}(2x+1)\) ซึ่งตัวเลขหลังล็อกคือ \((2x+1)\) ต้องไม่ติดลบคือมันต้องมากกว่า 0 ดังนั้นเราต้องมาแก้อสมการนี้ต่อครับคือ
\(2x+1>0\)
\(2x>-1\)
\(x>-\frac{1}{2}\)
\(x>-0.5\)
ต่อไปก็ตอบได้แล้ว เราจะเห็นว่าคำตอบที่เราได้ตอนแรกคือ \(x>3.5\) และตัวเลขที่จะทำให้หลังล็อกไม่ติดลบคือ \(x>-0.5\) ซึ่งคำตอบที่เราได้คือ \(x>3.5\) ยังไงก็มากว่า -0.5 อยู่แล้ว ดังนั้นข้อนี้ตอบเลยคือ \(x>3.5\)
2. \(log_{\frac{1}{3}}(2x-1)\leq -1\)
วิธีทำ ทำตามขั้นตอนเลยครับแต่ถ้าสังเกตดีๆจะเห็นว่าฐานของเราคือ \(frac{1}{3}\) ซึ่งมีค่ามากว่า 0 แต่น้อยกว่า 1 ข้อนี้ปลดล็อกเสร็จแล้วต้องสลับเครื่องหมายครับ
\(log_{\frac{1}{3}}(2x-1)\leq -1\)
\(log_{\frac{1}{3}}(2x-1)\leq -1log_{\frac{1}{3}}\frac{1}{3}\) ต่อไปทำการปรับแต่งอสมการนิดหนึ่งต้องมีความรู้เรื่องสมบัติล็อกนะครับ
\(log_{\frac{1}{3}}(2x-1)\leq log_{\frac{1}{3}}(\frac{1}{3})^{-1}\) ฐานเท่ากันแล้วปลดล็อกได้ครับ อย่าลืมฐานมากกว่า 0 แต่น้อยกว่า 1 ต้องสลับเครื่องหมายด้วยครับ จะได้
\(2x-1 \geq (\frac{1}{3})^{-1}\)
\(2x-1\geq 3\) อย่าลืมนะ \((\frac{1}{3})^{-1}=\frac{1^{-1}}{3^{-1}}=\frac{3}{1}=3\)
\(2x\geq 3+1\)
\(2x\geq 4\)
\(x \geq \frac{4}{2}\)
\(x \geq 2\)
อย่าพึ่งรีบตอบนะครับเราต้องไปตรวจสอบตัวนี้ก่อน จากโจทย์เราจะเห็นอันนี้คือ
\(log_{\frac{1}{3}}(2x-1)\) ซึ่ง \(2x-1\) เป็นตัวเลขหลังล็อกซึ่งตัวเลขนี้ต้องมากกว่า 0 ดังนั้นเราต้องแก้อสมการนี้ต่อ
\(2x-1 >0\)
\(x>\frac{1}{2}\)
\(x>0.5\)
ตอนนี้ตอบได้แล้ว จะเห็นว่าคำตอบที่เราได้ตอนแรกคือ \(x\geq 2 \) และถ้า x>0.5 ทำให้หลังล็อกไม่ติดลบจากคำตอบที่เราได้คือ \(x\geq 2 \) มากกว่า 0.5 อยู่แล้ว ดังนั้นตอบได้เลยครับคำตอบของอสมการคือ \(x\geq 2 \)
3. \(log_{2}log_{3}log_{4}x \geq 0 \)
วิธีทำ ข้อนี้ \(log\) มีหลายตัวอาจจะทำให้เรางงดังนั้นเราควรสมมติตัวแปรขึ้นมา เพื่อไม่ให้เรางงครับ ผมจะให้
\(log_{3}log_{4}x =A \) แทนค่าลงไปในโจทย์เราจะได้
\(log_{2}A \geq 0 \)
\(log_{2}A \geq log_{2}1\) อย่าลืมนะ ล็อกหนึ่งฐานอะไรก็ตามมีค่าเป็นศูนย์ ปลดล็อกด้วยจะได้
\(A \geq 1\) แทนค่า \(log_{3}log_{4}x =A \) กลับเหมือนเดิมจะได้
\(log_{3}log_{4}x \geq 1 \)
เพื่อความไม่งงต่อไปทำเหมือนเดิมคือ ให้ \(log_{4}x=B\) จะได้
\(log_{3}B \geq 1 \)
\(log_{3}B \geq log_{3}3\) ปลดล็อกทิ้งครับจะได้
\(B \geq 3\) ถามว่า B คืออะไร ก็คือค่านี้ไง \(log_{4}x=B\) ที่เรากำหนดขึ้นมาตอนแรก แทนค่ากลับไปเลยครับ จะได้
\(log_{4}x \geq 3\)
\(log_{4}x \geq 3log_{4}4\)
\(log_{4}x \geq log_{4}4^{3}\) ปลดล็อกทิ้งครับ
\(x \geq 4^{3}\)
\(x \geq 64 \)
\(x \geq 64\) ยังไม่ตอบนะจ๊ะ ตรวจสอบเลขหลังล็อกต้องไม่ติดลบ
จากโจทย์ข้างบน
\(log_{2}log_{3}log_{4}x \) หลังล็อกคือ x ต้องมากกว่า 0 แต่คำตอบของเราคือ
\(x \geq 64 \) มากว่า 0 อยู่แล้ว ดังนั้นข้อนี้ตอบ \(x\geq 64\) ครับ
4. \(log_{0.5}(2-x)\geq log_{0.5}x\)
วิธีทำ ทำเลยนะดูฐานของล็อกด้วยครับ มันเท่ากันทั้งสองข้างแล้วปลดล็อกเปลี่ยนเครื่องหมายเลย
\(log_{0.5}(2-x)\geq log_{0.5}x\)
\(2-x\leq x\)
\(-x-x \leq -2\)
\(-2x \leq -2\) เอา -1 คูณเข้าทั้งสองข้างของอสมการแสดงว่าต้องสลับเปลี่ยนสมการอีก
\(2x \geq 2\)
\(x \geq \frac{2}{2}\)
\(x \geq 1\) ยังไม่ตอบนะ
จากโจทย์หลังล็อกคือ \(2-x \) ต้องมากกว่า 0 ก็คือ
\(2-x>0\)
\(-x>-2\)
\(x < 2\) ดังนั้นคำตอบที่ได้ต้องน้อยกว่า 2 ซึ่งคำตอบที่เราได้นั้นคือ \(x \geq 1\) ก็คือมากกว่า 1 ได้แต่ต้องไม่เกินสอง เพราะถ้าเกิน 2 เมื่อไรจะทำให้ (2-x) ติดลบอย่าลืมหลังล็อกติดลบไม่ได้นะ ดังนั้น ข้อนี้ตอบ \(x\in [1,2)\)
5. \(log_{5}(x^{2}+3x) < \frac{1}{log5}\)
วิธีทำ ข้อนี้มีเศษส่วนมากเกี่ยวข้องต้องใช้สมบัติลอการิทึมข้อนี้ครับ จำได้ไหมเอ่ย
\(log_{b}a=\frac{1}{log_{a}b}\) ก็คือสลับฐานกันครับ
ดังนั้น \(\frac{1}{log5}=log_{5}10\) เริ่มแก้อสมการต่อเลยนะ
\(log_{5}(x^{2}+3x) < \frac{1}{log5}\)
\(log_{5}(x^{2}+3x) < log_{5}10\) ปลดล็อก
\(x^{2}+3x<10\)
\(x^{2}+3x-10<0\)
\((x+5)(x-2)<0\)
จะได้ \(x \in (-5,2)\) แต่ยังไม่ตอบครับเพราะต้องไปเช็คว่าหลังล็อกต้องไม่ติดลบก็คือ
\(x^{2}+3x >0\)
\(x(x+3)>0\)
แล้วที่นี้หลายคนอาจจะส่งสัยว่าจะตอบในช่วงไหนลองเอาช่วงทั้งสองมาเขียนบนเส้นจำนวนเดียวกันดูแล้วจะรู้คำตอบครับ
ฉะนั้นคำตอบคือ \(x\in (-5,-3) \cup (0,2)\)
6. \(log_{2}(2x-3)+log_{2}(x+1) \geq log_{2}3\)
วิธีทำ ข้อนี้อาศัยสมบัติของล็อกคือล็อกบวกเท่ากับล็อกคูณใครที่จำไม่ได้ก็ไปดูมาก่อนครับลองเสิร์ทหาดูในเว็บนี้แหละครับ
\(log_{2}(2x-3)+log_{2}(x+1) \geq log_{2}3\)
\(log_{2}(2x-3)(x+1)\geq log_{2}3\)
\((2x-3)(x+1) \geq 3\)
\(2x^{2}-x-3 \geq 3\)
\(2x^{2}-x-3-3 \geq 0\)
\(2x^{2}-x-6 \geq 0\)
\((2x+3)(x- 2) \geq 0\)
ดังนั้น \(x\in (\infty,-\frac{3}{2}) \cup (2,\infty)\) ยังไม่ตอบนะครับทำเหมือนเดิมคือต้องไปเช็คว่าหลังล็อคต้องไม่ติดลบคือ
\(2x-3 > 0\) และ \(x+1 >0\)
มาดูอันแรกก่อน
\(2x-3 > 0\)
\(x > \frac{3}{2}\)
อีกอัน
\(x+1 >0\)
\(x>-1\)
ดูรูปด้านล่างประกอบครับ ดังนั้น คำตอบคือ \(x\in [2,\infty)\)
หรือก็คือ
\(x \geq 2\)
7. \( (1+log_{2}x)^{2}-3(1+log_{2}x)+2<0\)
วิธีทำ ข้อนี้เหมือนจะยากแต่ถ้าเราสังเกตพจน์นี้ดีๆ คือ \(1+log_{2}x\) มันมีการซ้ำกันสองที่ดังนั้นถ้าเกิดกรณีอย่างนี้เราควรใช้เทคนิคกำหนดตัวแปรก็คือ กำหนดให้ \(1+log_{2}x=A\) แทนค่าลงไปในโจทย์ก็จะได้
\(A^{2}-3A+2<0\) แล้วแยกตัวประกอบตามปกติก็จะได้
\((A-2)(A-1)<0\)
เอาไปเขียนบนเส้นจำนวนเพื่อหาคำตอบ
คำตอบของเราอยู่ในช่วง \((1,2)\)
นั่นก็คือ \( 1<A<2\)
ตอนแรกเราให้ \(A=1+log_{2}x\) แทนค่าลงไปจะได้
\(1<1+log_{2}x<2\) แก้อสมการนี้ต่อครับ แยกออกมากแก้ก็ได้ครับเพื่อไม่ให้งงแยกออกเป็นสองส่วนคือ
ส่วนที่ 1
\( 1+log_{2}x>1\)
\(log_{2}x>1-1\)
\(log_{2}x>0\)
\(log_{2}x>log_{2}1\) อย่าลืมนะว่า พวกล็อกหนึ่งฐานอะไรก็ตามมีค่าเป็นศูนย์ดังนั้นผมจะแทน 0 ด้วย \(log_{2}1\) นะครับ พอฐานล็อกเท่ากันแล้วเราก็ปลดล็อกเลยครับจะได้
\(x>1\)
ส่วนที่ 2
\(1+log_{2}x<2\)
\(log_{2}x<2-1\)
\(log_{2}x<1\) ต่อไปทำฐานให้เท่ากันครับเรารู้ว่า \(log_{2}2=1\) แทนค่าไปเลย
จะได้
\(log_{2}x<log_{2}2\) ฐานเท่ากันแล้วทำการปลดล็อกเลยครับ
\(x<2\)
จากส่วนที่ 1 และส่วนที่ 2 ที่เราแก้อสมการเราจะได้คำตอบคือ
\(x>1\) และ \(x<2\)
นำมาเขียนรวมกันก็จะได้
\(1<x<2\) อ่านว่าเอ็กซ์มากกว่าหนึ่งแต่น้อยกว่าสอง ก่อนจะตอบไปดูที่โจทย์นิดหนึ่งจากโจทย์ \( (1+log_{2}x)^{2}-3(1+log_{2}x)+2<0\) จะเห็นว่าหลังล็อกคือ \(x\) ซึ่งหลังล็อกต้องมากกว่า 0 ก็คือ \(x\) ต้องมากว่า 0 คำตอบที่เราได้คือ
\(1<x<2\) มันมากกว่า 0 อยู่แล้วดังนั้นตอบเลยครับข้อนี้ คือ \(1<x<2\) หรือถ้าตอบเป็นช่วงคือ \(x\in(1,2)\)
ใครขี้เกียจอ่านดูวิดีโอได้ครับ