บทความนี้จะพาพวกเราทำโจทย์ปัญหาสัดส่วนกันเนื่องจากมีคนถามมาเยอะ จริงๆแล้วเรื่องนี้ไม่ยาก มาดูขั้นตอนการทำโจทย์ปัญหาเกี่ยวกับสัดส่วนกันครับ สำหรับขั้นตอนในทำโจทย์เกี่ยวกับสัดส่วนก็ไม่มีอะไรยุ่งยาก

ขั้นที่ 1  กำหนดตัวแปรขึ้นมาก่อน  กำหนดให้เป็นตัวแปร x  ตัวแปร y  อะไรก็ได้สักหนึ่งตัว

วิธีการกำหนดตัวแปรก็มีหลักการง่าย โจทย์ถามหาอะไรก็ให้ตัวนั้นเป็นตัวแปร เช่น โจทย์ถามว่าจะมีทองแดงอยู่กี่ส่วน

เราก็กำหนดให้มีทองแดง x ส่วน แล้วค่อยแก้โจทย์เพื่อหา x ต่อไปครับ

ขั้นที่ 2  หลังจากกำหนดตัวแปรแล้วก็สร้างสมการขึ้นมาจากเงื่อนไขที่โจทย์กำหนดให้

ขั้นที่ 3 หลังจากมีสมการแล้วเราก็แก้สมการ แก้ได้ก็สบายเลยไม่มีอะไรต้องห่วง

มาดูโจทย์กันเลย

ตัวอย่างที่ 1  โลหะผสมชนิดหนึ่งประกอบด้วยทองและทองแดงในอัตราส่วน 5:7 ถ้าส่วนผสมของทองเป็น  25 ส่วนจะมีทองแดงอยู่กี่ส่วน

วิธีทำ  โจทย์ถามหาส่วนผสมของทองแดงว่ามีกี่ส่วน เราก็กำหนดให้มีทองแดงอยู่  x  ส่วน นี่คือขั้นตอนการกำหนดตัวแปรโจทย์ถามอะไรเราก็ให้ตัวนั้นเป็นตัวแปร

โจทย์บอกว่าในโลหะมีทองและทองแดงในอัตราส่วน 5:7  ซึ่งสามารถเขียนเป็นสัดส่วนคือ \(\frac{5}{7}\)

ถ้าส่วนของทองเป็น 25 ทองแดงก็จะเปลี่ยนไปด้วยคือ เราให้เป็น x  ซึ่งมีอัตราส่วนคือ 25:x  ซี่งสัดส่วนคือ \(\frac{25}{x}\)

จากโจทย์เราก็สามารถสร้างเป็นสมการคือ

\(\frac{5}{7}=\frac{25}{x}\)        แก้สมการเลยคับใช้การคูณไขว้ก็ได้

\(5x=25(7)\)

\(x=\frac{25\times 7}{5}\)

\(x=35\)

เพราะฉะนั้น ถ้าส่วนผสมของทองเป็น 25 ส่วนจะมีทองแดง 35 ส่วน


ตัวอย่างที่ 2  โรงเรียนแห่งหนึ่งมีอัตราส่วนระหว่างนักเรียนหญิงกับนักเรียนชายเป็น  5:12  ถ้าโรงเรียนนี้มีนักเรียนหญิง  100  คน จะมีนักเรียนชายกี่คน

วิธีทำ  ถามหานักเรียนชายเราก็ให้นักเรียนชายมี x คน

สัดส่วนนักเรียนหญิงต่อนักเรียนชายคือ \(\frac{5}{12}\)

ถ้ามีนักเรียนหญิง 100 คนนักเรียนชายก็เปลี่ยนไปเป็น x  คน  ฉะนั้นสัดส่วนคือ  \(\frac{100}{x}\)

จะได้สมการคือ

\(\frac{5}{12}=\frac{100}{x}\)

\(5x=100\times 12\)

\(x=\frac{100\times 12}{5}\)

\(x= 240\)

เพราะฉะนั้นถ้ามีนักเรียนหญิง 100 คนจะมีนักเรียนชาย 240  คน


ตัวอย่างที่ 3  ดินสอราคาโหลละ 42 บาท ถ้าซื้อดินสอ 48 แท่ง จะเป็นเงินเท่าไร

วิธีทำ  ซื้อดินสอ 48 แท่งคิดเป็นเงิน  x  บาท นี่คือขั้นตอนการกำหนดตัวแปร

ดินสอ 12 แท่งราคา 42 บาทอย่าลืมนะหนึ่งโหลมี 12 อัน จะได้อัตราส่วนระหว่างจำนวนดินสอต่อราคาคือ \(\frac{12}{42}\)

ถ้าซื้อ 48 แท่งจะเป็นเงิน x บาท เขียนเป็นสัดส่วนได้คือ \(\frac{48}{x}\)

จะได้สมการคือ

\(\frac{12}{42}=\frac{48}{x}\)

\(12x=48 \times 42\)

\(x=\frac{48\times 42}{12}\)

\(x=168\)

เพราะฉะนั้นถ้าซื้อหนังสือ 48 เล่ม จะเป็นเงิน 168 บาท


ตัวอย่างที่ 4   กล่องใบหน่ึ่งมีอัตราส่วนของด้านกว้างต่อด้านยาว เท่ากับ 3:5 ถ้ากล่องใบนี้มีด้านกว้างยาว 24 เซนติเมตร จงหาความยาวของด้านยาวของกล่องใบนี้

วิธีทำ  จริงทุกข้อที่ผ่านมาเราไม่ต้องทำเป็นสมการก็ได้คิดแบบง่ายๆก็ได้นะ

อัตราส่วนของด้านกว้างต่อด้านยาว  คือ     3:5 

ด้านกว้างเปลี่ยนไปเป็น 24  ก็แสดงว่าต้องเอา 8 ไปคูณเข้ากับ 3  ดังนั้นต้องเอา 8 ไปคูณเข้ากับ 5 ด้วยนะก็จะได้

\(3\times 8 :5 \times 8 \)

\(24:40\)

จะเห็นได้ว่าถ้าด้านกว้างยาว 24 ซม. ด้านยาวจะยาว 40 ซม.

ทำแค่นี้ก็ได้คำตอบแล้วครับ ใครจะทำวิธีเดิมเหมือนข้อที่ผ่านมาก็ได้  ได้คำตอบเท่ากัน


ตัวอย่างที่ 5  โรงเรียนแห่งหนึ่งมีอัตราส่วนระหว่างจำนวนครูต่อจำนวนนักเรียนเท่ากับ 3:120 ถ้าโรงเรียนแห่งนี้มีนักเรียนทั้งหมด 1600 คน จะต้องใช้ครูทั้งหมดกี่คน

วิธีทำ  กำหนดให้ต้องใช้ครู  x  คน

สัดส่วนของครูต่อนักเรียน คือ \(\frac{3}{120}\)

ต่อมากำหนดให้มีครู  x  คน จำนวนนักเรียนเปลี่ยนเป็น 1600  คน  ได้สัดส่วนคือ \(\frac{x}{1600}\)

จะได้สมการคือ

\(\frac{3}{120}=\frac{x}{1600}\)

\(3\times 1600=120x\)

\(\frac{3\times 1600}{120}=x\)

\(x=40\)

ฉะนั้นถ้ามีนักเรียน 1600 คน ต้องใช้ครู 40 คน